Neurologia 2019 – XV Krajowa Konferencja Szkoleniowa

Wykład będzie służył przypomnieniu kroków milowych, które zrewolucjonizowały leczenie udaru mózgu w ostatnich dekadach. Badania tomografii komputerowej i rezonansu magnetycznego, specjalnie dedykowane oddziały udarowe, szerokie spektrum leczenia przeciwzakrzepowego, hemikraniektomia odbarczająca i dożylne leczenie trombolityczne to te elementy, których wprowadzenie do praktyki klinicznej doprowadziło do poprawy rokowania i zmniejszenia śmiertelności w udarze mózgu. Obecnie jesteśmy świadkami rozkwitu trombektomii mechanicznej, metody, która znalazła swoje zastosowanie w leczeniu udaru mózgu przebiegającego ze znacznym deficytem neurologicznym, a do której wskazania rozszerzyły się ostatnio w związku z publikacją wyników badań DEFUSE i DAWN.

Niewątpliwie do nowości należy zaliczyć opublikowane w European Stroke Journal, od dawna oczekiwane w Europie, wytyczne European Stroke Organisation (ESO) oraz ESMINT-u (European Society for Minimally Invasive Neurological Therapy) dotyczące stosowania trombektomii mechanicznej (TM) w ostrym udarze niedokrwiennym mózgu (OUNM). Są to zalecenia o tyle ważne, że uwzględniają nową rzeczywistość w leczeniu przyczynowym OUNM, a więc możliwość rozszerzenia okna terapeutycznego do 24 godzin od zachorowania. Stało się to możliwe głównie dzięki wynikom 2 randomizowanych badań klinicznych DAWN oraz DEFUSE-3, które oprócz rewolucji w leczeniu przyczynowym OUNM udowodniły przydatność stosowania technik sztucznej inteligencji w kwalifikacji chorych do TM.
W Polsce w 2019 r. niewątpliwym przełomem stało się wprowadzenie przez Ministerstwo Zdrowia Pilotażu, w ramach którego pierwszych 7 ośrodków może otrzymywać refundację za wykonywanie TM. Pierwsze wstępne doświadczenia wskazują na znaczący wzrost liczby przeprowadzanych procedur z tego zakresu. W dalszym ciągu obserwuje się lawinowy wzrost producentów, a co za tym idzie – sprzętu jednorazowego (trombektomów, cewników reperfuzyjnych do aspiracji kontaktowej itd.) służącego do wykonywania TM.

Podczas wykładu zostaną krótko omówione podstawowe leki przeciwpadaczkowe pierwszej generacji, z uwzględnieniem wskazań do ich stosowania oraz najważniejszych parametrów charakteryzujących farmakokinetykę tych leków. Podkreślone zostaną potencjalne problemy z monitorowaniem terapii lekami I generacji. Omówione również zostaną sytuacje kliniczne wymagające zastosowania leków klasycznych ze zwróceniem szczególnej uwagi na potencjalne działania niepożądane, zwłaszcza w grupach pacjentów szczególnego ryzyka.

Leki drugiej generacji są stosowane w terapii padaczki od 15-25 lat. Charakteryzują się szerokim spektrum działania, dobrym profilem farmakokinetycznych, niewielką ilością poważnych działań niepożądanych, w większości przypadków niską teratogennością. Nasze wieloletnie doświadczenie w ich stosowaniu pozwala wybrać dla każdego pacjenta terapię „szytą na miarę”.

W ramach wykładu zostaną przedstawione leki modyfikujące przebieg choroby. Zwrócona zostanie uwaga na szczególne aspekty terapii, w tym zróżnicowanie leków pod względem ich postaci, schematów dawkowania, zagrożeń i możliwości podejmowania działań ograniczających ryzyko związane z farmakoterapią.

W ostatnich latach w wielu krajach europejskich oraz na kontynencie amerykańskim rejestruje się lawinowo zwiększającą się liczbę rozpoznanych przypadków boreliozy. Faktem jest zwiększenie częstości chorób przenoszonych przez komary i kleszcze jako efekt zmian klimatycznych. Z drugiej strony łatwy dostęp do badań diagnostycznych i niekiedy ich niewłaściwa interpretacja, a czasem brak właściwej diagnostyki różnicowej, prowadzą do nadrozpoznawalności boreliozy i niepotrzebnego leczenia.
Wykład ma na celu zwiększenie świadomości, kiedy należy podejrzewać boreliozę i jak ją rozpoznawać oraz w jaki sposób zapewnić szybkie i skuteczne leczenie.

Postępujące zaburzenia chodu u dorosłych są zagadnieniem wieloaspektowym, obejmującym zróżnicowane przyczyny, związane z uszkodzeniem zarówno układu piramidowego, pozapiramidowego, móżdżku, jak i obwodowego układu nerwowego.
Wśród przyczyn uszkadzających drogi piramidowe wymienić należy patologię rozrostową śród- i wewnątrzrdzeniową, stwardnienie rozsiane i inne choroby demielinizacyjne, zmiany naczyniowe rdzenia, choroby neuronu ruchowego, stany niedoborowe uszkadzające rdzeń (głównie niedobór witaminy B12), paraparezę spastyczną rodzinną i ataksje rdzeniowo-móżdżkowe. Wśród chorób układu pozapiramidowego na plan pierwszy wysuwa się choroba Parkinsona i inne zespoły objawowe prowadzące do parkinsonizmu, a także postępujące porażenie nadjądrowe, zespół Hakima czy zanik wieloukładowy. Na uwagę zasługują również choroby móżdżku – pierwotne i objawowe, np. w przebiegu zespołu zależności alkoholowej (ZZA).
Z chorób obwodowego układu nerwowego, powodującego postępujące zaburzenia chodu, głównymi chorobami są przewlekła, demielinizacyjna poliradikuloneuropatia (CIDP), wieloogniskowa motoryczna neuropatia z blokiem przewodnictwa oraz – hic et nunc – polineuropatia w przebiegu ZZA. Z rzadkich skądinąd przyczyn obejmujących choroby mięśni na plan pierwszy wysuwają się miopatie obręczowo-kończynowe, opuszkowo-rdzeniowy zanik mięśni (choroba Kennedy'ego) i – względnie najrzadziej – rdzeniowy zanik mięśni o późnym początku.